ترانگزامیک اسید؛ راز علمی برای پوستی روشنتر و یکنواختتر
ترانگزامیک اسید چیست؟
در دنیای مراقبت از پوست، ترکیبات زیادی برای درمان لک و تیرگی معرفی شدهاند؛ اما یکی از مؤثرترین و در عین حال ملایمترین آنها، ترانگزامیک اسید (Tranexamic Acid) است.ترانگزامیک اسید یک مشتق سنتتیک از آمینو اسید لیزین (Lysine) است. در پزشکی، از آن برای مهار تجزیه فیبرین و کنترل خونریزی در جراحیها یا قاعدگیهای شدید استفاده میشود.
اما مطالعات پوستی نشان دادهاند که این ماده میتواند فعالیت مسیر التهابی و انتقال ملانین به سطح پوست را کاهش دهد یعنی همان مکانیزمی که باعث لک و تیرگی میشود.به بیان سادهتر، ترانگزامیک اسید مانع از این میشود که پوست در واکنش به التهاب، نور خورشید یا هورمونها بیش از حد ملانین بسازد.
اثرات ترانگزامیک اسید بر پوست
1. کاهش لکها و تیرگی پوست
بزرگترین و شناختهشدهترین اثر ترانگزامیک اسید، مهار تولید و انتقال ملانین است.
این ماده با تأثیر بر مسیر «پلاسمینوژن / پلاسمین» در پوست، فعالیت ملانوسیتها (سلولهای تولید رنگ) را متعادل میکند.در نتیجه، با استفادهی منظم از محصولات حاوی آن، لکهای تیره ناشی از آفتاب، ملاسما، یا جای جوش بهتدریج کمرنگتر میشوند و پوست روشنتر و یکنواختتر دیده میشود.
2. اثر بر منافذ و چربی پوست
ترانگزامیک اسید تأثیر مستقیمی بر اندازه منافذ ندارد، اما با کاهش التهاب و بهبود عملکرد سد دفاعی پوست باعث میشود منافذ کمتر ملتهب، مسدود و بزرگدیده شوند.از طرفی، برخی مطالعات نشان دادهاند که استفاده موضعی آن میتواند ترشح چربی پوست را متعادل کند و در پوستهای مستعد آکنه، به کاهش درخشش و التهاب کمک نماید.به همین دلیل، ترکیب آن با موادی مثل نیاسینآمید یا زینک در سرمهای مخصوص پوست چرب رایج است.
3. خاصیت ضدالتهاب و تسکیندهنده
در بسیاری از لکهای مقاوم، التهاب مزمن نقش اصلی را دارد.
ترانگزامیک اسید با کاهش التهاب سلولی و مهار سایتوکاینهای التهابی، به آرام شدن پوست تحریکشده کمک میکند.این خاصیت باعث شده که در درمان لکهای حساس ناشی از لیزر یا لایهبرداری نیز کاربرد داشته باشد، چون بدون ایجاد تحریک، تیرگی را کنترل میکند.
4. روشنکنندگی عمومی و بهبود درخشندگی پوست
ترانگزامیک اسید پوست را «سفید» نمیکند، بلکه تن رنگ پوست را یکنواخت و شفافتر میکند.
با مهار تولید بیش از حد رنگدانه و کاهش التهاب، پوست حالتی درخشان، تمیز و شیشهای (Glowy) پیدا میکند.
ترکیب با سایر مواد فعال
ترانگزامیک اسید معمولاً در کنار ترکیبات روشنکنندهی دیگر استفاده میشود تا اثر همافزایی ایجاد شود، از جمله:
نیاسینآمید (Niacinamide): برای تنظیم چربی و تقویت سد دفاعی پوست.
ویتامین C: برای افزایش روشنکنندگی و خنثی کردن رادیکالهای آزاد.
آزلائیک اسید: برای درمان همزمان لک و جوش.
آلفا آربوتین یا لیکورایس: برای مهار آنزیم تیروزیناز در تولید ملانین.
این ترکیبات در کنار ترانگزامیک اسید میتوانند نتایج درمانی بسیار مؤثر و بدون تحریک شدید ایجاد کنند.
منابع طبیعی و غذایی
اگرچه ترانگزامیک اسید بهصورت طبیعی در مواد غذایی وجود ندارد، چون یک مشتق سنتتیک لیزین است،
اما بدن از طریق مصرف غذاهای سرشار از لیزین میتواند سطح پایهی این آمینو اسید را حفظ کند.
منابع غذایی غنی از لیزین شامل:
- گوشت مرغ و بوقلمون
- ماهی تُن و سالمون
- تخممرغ
- لبنیات (ماست و پنیر)
- حبوبات مانند عدس و لوبیا
- آجیلها، بهویژه پسته و بادام
نکات استفاده در روتین پوستی
محصولات حاوی ترانگزامیک اسید معمولاً به صورت سرم یا کرم با غلظت ۲ تا ۵٪ عرضه میشوند.
میتوانید آن را شبها یا صبحها بعد از شستوشو و قبل از مرطوبکننده استفاده کنید.
برای جلوگیری از بازگشت لک، حتماً از ضدآفتاب با SPF بالا استفاده کنید.
برای پوستهای حساس، ترکیب با نیاسینآمید یا هیالورونیک اسید به حفظ آرامش و رطوبت پوست کمک میکند.
نتایج قابل مشاهده معمولاً پس از ۴ تا ۸ هفته استفاده مداوم دیده میشوند.
جمعبندی
ترانگزامیک اسید یکی از نوآورانهترین ترکیبات روشنکننده در علم درماتولوژی است.
برخلاف برخی اسیدهای قویتر، این ماده ملایم اما مؤثر است و بدون تحریک، به تدریج لکها، تیرگیها و ناهمگونی رنگ پوست را کاهش میدهد.اگر به دنبال پوستی یکنواخت، شفاف و آرام هستید — چه در کنار نیاسینآمید، چه به تنهایی ترانگزامیک اسید میتواند یکی از بهترین گزینههای علمی و ایمن در روتین مراقبت از پوست شما باشد.