پسوریازیس چیست؟
پسوریازیس یکی از شایعترین بیماریهای پوستی مزمن است که معمولاً با قرمزی، پوستهریزی، التهاب و پلاکهای ضخیم پوستی شناخته میشود. این بیماری برخلاف تصور عموم، واگیردار نیست، عفونت نیست و بهداشت فردی دخلی به آن ندارد. پسوریازیس یک اختلال سیستم ایمنی است که روند رشد سلولهای پوست را از حد معمول بسیار سریعتر میکند؛ سلولهای جدید فرصت ندارند از بین بروند و روی هم انباشته میشوند، در نتیجه پلاکهای نقرهای و قرمز ایجاد میشود.
علائم پسوریازیس چگونه است؟
علائم بسته به نوع و شدت بیماری متفاوتاند، اما رایجترین نشانهها شامل:
- پلاکهای قرمز و ضخیم روی پوست
- پوستهپوسته شدن نقرهای
- خارش شدید یا سوزش
- ترکهای دردناک پوستی
درگیری ناخنها:
-
- زردی
- گودیهای ریز
- ضخیم شدن
- جداشدن از بستر ناخن
امکان درگیری کف سر، آرنجها، زانوها، کمر، ناخنها و حتی ناحیه تناسلی
علت ایجاد پسوریازیس چیست؟
علت دقیق هنوز مشخص نیست، اما ترکیبی از عوامل زیر نقش دارند:
۱. ژنتیک (عامل اصلی)
در افرادی که یکی از اعضای خانواده مبتلا باشند، احتمال بروز بسیار بالاتر است.
۲. اختلال سیستم ایمنی
سیستم ایمنی اشتباه به سلولهای پوست حمله میکند و سرعت تکثیر سلولی را ۱۰ برابر افزایش میدهد.
۳. عوامل محرک (Triggers)
این عوامل میتوانند باعث شعلهور شدن بیماری شوند:
- استرس شدید
- عفونتها
- سرما یا خشکی شدید
- مصرف الکل
- خراش یا زخم روی پوست
- برخی داروها مثل لیتیوم یا بتابلوکرها
- چاقی و مقاومت انسولینی
آیا پسوریازیس خطرناک است؟
در ظاهر فقط یک بیماری پوستی است، اما چون منشأ آن ایمنی است میتواند با بیماریهایی مانند:
- آرتریت پسوریاتیک
- سندرم متابولیک
- افزایش ریسک بیماری قلبی همراه باشد.
انواع اصلی پسوریازیس:
پسوریازیس پلاکی (شایعترین)
پلاکهای قرمز با پوستههای نقرهای.
پسوریازیس گوتات
لکههای کوچک شبیه قطره آب، معمولاً بعد از گلودرد استرپتوکوکی.
پسوریازیس معکوس
فقط در چینهای بدن: زیر سینه، کشاله ران، زیر بغل.
پسوریازیس پوست سر
شبیه شوره چرب و شدید.
پسوریازیس ناخن
تغییر شکل و ضخیم شدن ناخنها.
بهترین روشهای درمان پسوریازیس
پسوریازیس درمان قطعی ندارد، اما امروزه کاملاً قابلمدیریت است.
1.داروهای موضعی (در موارد خفیف تا متوسط)
کورتیکواستروئیدهای موضعی اولین خط درمان است که التهاب را کاهش میدهد.
ویتامین D آنالوگها (کلسیپوتریول)
کنترل رشد سلولهای پوست.
رتینوئیدهای موضعی
جلوگیری از تجمع سلولها.
قطران زغالسنگ
قدیمی اما مؤثر.
کرمهای مرطوبکننده قوی
برای کاهش پوسته و خشکی.
2.فوتوتراپی (نوردرمانی)
نور UVB کنترلشده باعث کاهش التهاب و افزایش سرعت بهبود میشود.
در موارد متوسط تا شدید بسیار مؤثر است.
3.مراقبتهای سبک زندگی
- کنترل استرس
- مرطوبسازی مداوم (خصوصاً زمستان)
- جلوگیری از زخم و خراشیدن
- حمامهای کوتاه با آب ولرم
- کاهش وزن (در افراد چاق، شدت بیماری کم میشود)
- عدم مصرف الکل